İŞLETMELERİMİZDEKİ İSRAFLARIMIZ İLE TANIŞTIK MI?

3M (İsraflarımız)

Yalın üretimin en temel konularından biri olarak ele aldığımız üretim sistemlerini çıkmaza sürükleyen israflar üzerine biraz duralım mı? 3M ifadesi Muda, Muri ve Mura terimlerinin baş harflerinden gelir. Bilindiği üzere yalın üretim hiçbir israfı kabul etmez ve var olan israfları da ortadan kaldırmak için çalışmalar yürütür. 3M de tüm israfları ve düzensizlikleri alt başlıklarıyla kategorize ederek tanımlamaya yardımcı olur. Sırasıyla bu israflar şöyledir;

MUDA

Muda’nın kelime anlamı savurganlık demektir ve yalın üretim felsefesinde israf kelimesiyle özdeşleşmiştir. Üretim ve üretim öncesi hazırlık proseslerinde ortaya çıkan, sürecin akışını engelleyen, maliyet, zaman, hız ve kalite parametrelerinde uygunsuzluğa sebep olan katma değersiz eylemlerdir. Muda’nın 7 çeşidi vardır.

1-FAZLA STOK MUDASI

Her türlü fazla stok israftır ve beraberinde çeşitli sorunları getirir. Hammadde , yarı mamül, makine ya da üretim ekipmanlarının fazla stok durumunda olması;

· Kalite problemlerini ortaya çıkması

· Depo ve stok taşıma maliyetlerinin artması

· Nakit akışının kesilmesini

· Hammadde vb. ürünlerin bozulma riskinin artmasını

· Bekleyen ürünlerde oluşacak hasar sonrası bakım-onarım ve işçilik maliyetinin artması

Gibi birçok sorunu ortaya çıkarır.

2-ELLEÇLEMELER-TAŞIMA MUDASI

Taşımalar ve yürümeler israftır. Değeri tanımlarken bir ürün ya da bilgiyi kimyasal ya da fiziksel olarak değişime uğratan prosesler ya da uygulamalar olarak tanımlamıştık fakat taşımalar sırasında ürün değişime uğramaz ve beraberinde;

· İşçilik artışı

· Bekleme ve zaman kaybı

· Ekipman ve taşıma maliyetinde artış

Gibi birçok olumsuzluklara neden olur.

3-FAZLA ÜRETİM MUDASI

Üretim planı yapılırken mutlaka sipariş kadar çalışılmalıdır. Fazla üretim yapmak kazanca ya da verimliliğe katkıda bulunmayacaktır.Yalın üretimin temelinde müşterinin talep ettiği siparişi istediği miktarda, zamanda ve kalitede üretmek esastır.Fazla üretim beraberinde;

· Depo stok maliyetini artış

· İşçilik maliyetini arttırır ve zaman kaybı meydana gelmesi

· Hammadde maliyetini artış

· Müşteri şikayetine sebebiyet verme

Gibi birçok soruna neden olur.

4-BEKLEME MUDASI

Darboğazların bulunması, hammadde-malzeme terminlerinde aksilik yaşanması, hat ya da arızanın meydana gelmesi, iş gücünün yetersiz olması gibi sebeplerden meydana gelen israflardır.Bu israflar;

· Müşteriye ürünü yetiştirememe ve itibar kaybı

· İşçilik maliyetinde artış

· Üretim sırasında azami süresinin üstünde beklemesi sonucunda üründe kalite kaybı

· Sabit giderlerde artış

Gibi birden fazla soruna sebebiyet vermektedir.

5-GEREKSİZ HARAKET MUDASI

Makine ya da iş gücünün organizasyonu sırasında göz ardı edilen ya da hiç gündem olmamış konulardan kaynaklı ortaya çıkan israflardır. Üretim sürecine katkı sağlamayan (üründe fiziksel ya da kimyasal değişiklik bulunulmaması ) ya da katkıda bulunsa da birden fazla tekrarlanan (birden fazla yapılması üründe bir kere yapılmasıyla eşit değer sağlıyorsa) ve prosesin yalın olmasını etkileyen hareketlerdir. Bu hareketler;

· Zaman ve işçilik kaybına

· Müşteriye cevap verme hızının düşmesine

· Gereksiz ekipman, makine yatırımı ve iş gücü yatırımı

Sebebiyet verir.

6-HATALAR

Hatalı üretim ya da hatalı bir bilgi akışı üretim sitemleri için kabul edilebilir bir durum değildir. Hatalı üretimi telafi etmek için tekrar üretmek ya da onarım yapmak bizi sürecin en başına götürebilir. Fazla bilgi kirliliği neticesinde domino etkisiyle sonraki süreçleri de hatalı duruma düşürebilir. Bu da;

· İşçilik maliyetinde artış

· Sabit gider maliyetlerinde artış

· Zaman kaybı

· Bilgi kirliliği

· İtibar kaybı

· Moral ya da motivasyon kaybı

Gibi sorunlara sebebiyet verir.

7-FAZLADAN YAPILAN İŞLEMLER MUDASI

Yalın felsefesindeki temel taşlardan birisi de müşteri isteklerini iyi dinlemek ve bu doğrultuda aksiyon almaktır. Fakat her ki tarafın birbirini anlayamaması sonucunda ortaya çıkan ve müşterinin talebi dışında yapılan işlemlerin oluşturduğu israflardır. Müşteri fazladan yapılan işlemler için üreticiye değerini ödemeyebilir. Fazladan yapılan bu işlemler müşterinin istediği kalite standardı yerine daha yüksek standartlarda veya özelliklerde üretme gibi durumlardan kaynaklanabilir. Bu durum ;

· Maliyet kaybı

· İşçilik kaybı

· Müşteriye cevap verme hızında kayıp

· Ürün özelliklerinde kayıplar

Gibi israflara sebep olur.

MURİ

Muri deyince aklımıza gelmesi gereken ilk tanımın, katma değer sağlayan makine ya da operatöre kapasitesinin üstünde aşırı yük bindirilmesidir. Bu aşırı yük, prosesleri bozmaya sebep olur ve beraberinde kalite kayıplarına, arızalara, beklemelere, makine ömrünü doğal ömründen önce doldurmaya sebep olabilir. Muri israfın temel nedenlerine sebebiyet verir. Her varlığın kendine özel kapasitesi vardır ve bu kapasite baz alınarak planlamalar yapılmalıdır.

MURA

Japonaca da eşitsizlik anlamına gelen Mura, yalın felsefesinde makine ya da çalışanlar arasında dengesizlik oluşması sonucunda ortaya çıkan israflar olarak karşımıza çıkıyor.Bu dengesizlikler darboğazlara, bekleme mudalarına sebebiyet veriyor ve yalın üretimin temel ilkesi olan sürekli akışını engelliyor.

Okuduğunuz ve vakit ayırdığınız için teşekkürler.